Kamu Sağlık Harcamalarının Döngüselliği: Türkiye ve OECD Ülkeleri Karşılaştırmalı Analizi
DOI:
https://doi.org/10.5281/zenodo.18086373Anahtar Kelimeler:
Sağlık harcamaları, ekonomik döngüler, döngüsellik katsayısı.Özet
Amaç: Bu çalışmanın amacı, Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Teşkilatı (OECD) üyesi ülkelerde kamu sağlık harcamalarının döngüsel davranış biçimini analiz etmek ve Türkiye’ye ilişkin karşılaştırmalı bir değerlendirme sunmaktır.
Yöntem: Reel GSYİH ve kamu sağlık harcamalarının döngüsel bileşenleri, Hodrick–Prescott filtresi kullanılarak ayrıştırılmıştır. Döngüsellik katsayılarının tahmini, panel regresyon modeli aracılığıyla gerçekleştirilmiştir. Analizler R yazılım ortamında yürütülmüş, modelin sağlamlığını test etmek amacıyla EViews kullanılarak çapraz doğrulama yapılmıştır.
Bulgular: Reel GSYİH (gdp) ve kamu sağlık harcamaları (health_exp) serilerinin birinci farkta durağan olduğunu ve modelin güvenilir biçimde tahmin edildiğini göstermektedir. OECD genelinde Granger nedensellik testi, sağlık harcamaları ile ekonomik büyüme arasında istatistiksel olarak anlamlı bir ilişki ortaya koymamıştır. Buna karşın Türkiye’de sağlık harcamalarından ekonomik büyümeye doğru tek yönlü ve anlamlı bir nedensellik saptanmıştır (F=50.651; p=0.0087). Döngüsellik katsayıları, OECD ülkelerinin çoğunda kamu sağlık harcamalarının karşı döngüsel (counter-cyclical), Türkiye’nin ise pozitif katsayısı ile pro-cyclical bir eğilim gösterdiğini ortaya koymaktadır.
Sonuç: Kamu sağlık harcamalarının ekonomik döngüler karşısında pasif bir bütçe kalemi olmadığını, makroekonomik istikrarın destekleyici bir unsuru olarak işlev gördüğünü göstermektedir. OECD ülkelerinde sağlık harcamalarının karşı döngüsel yapısı istikrarı güçlendirirken, Türkiye’deki pro-cyclical eğilim sağlık politikalarının büyüme odaklı bir mali stratejiyle bütünleştiğini ortaya koymaktadır.
Referanslar
Abbott, A., & Jones, P. (2013). Procyclical government spending: A public choice analysis. Public Choice, 154(3), 243-258. https://doi.org/10.1007/s11127-011-9816-9
Abbott, A., & Jones, P. (2022). The cyclicality of government environmental expenditure: Political pressure in economic upturns and in recessions. Journal of Environmental Economics and Policy, 1-20. https://doi.org/10.1080/21606544.2022.2110162
Akdoğan, A. (2017). KAMU MALİYESİ (18.BASKI).
Akitoby, B., Clements, B., Gupta, S., & Inchauste, G. (2006). Public spending, voracity, and Wagner’s law in developing countries. European Journal of Political Economy, 22(4), 908-924.
Aksoy, Ş. (1998). Kamu maliyesi. Filiz kitabevi.
Arena, M., & Revilla, J. E. (2009). Pro-Cyclical Fiscal Policy In Brazil: Evidence From The States. The World Bank. https://doi.org/10.1596/1813-9450-5144
Arze Del Granado, J., Gupta, S., & Hajdenberg, A. (2013). Is Social Spending Procyclical? Evidence for Developing Countries. World Development, 42, 16-27. https://doi.org/10.1016/j.worlddev.2012.07.003
Chudik, A., Mohaddes, K., Pesaran, M. H., Raissi, M., & Rebucci, A. (2021). A counterfactual economic analysis of Covid-19 using a threshold augmented multi-country model. Journal of International Money and Finance, 119, 102477. https://doi.org/10.1016/j.jimonfin.2021.102477
Edizdoğan, N., Çetinkaya Özhan, & Gümüş Erhan. (2013). KAMU MALİYESİ (5.BASKI). EKİN.
Erdem, M., Doğan, Ş., İsmail, T., & Maliyesi, K. (2013). KAMU MALİYESİ (11.BASKI). EKİN/BASIN YAYIN DAĞITIM.
Gujarati, D. N. (2021). Essentials of econometrics. Sage Publications.
Işık, A., Yıldız, H., Gürdal, T., Altun, N., Karaca, N., Aygen, F., & Peran, T. (2004). Kamu Maliyesi (1.BASKI). SAKARYA KİTABEVİ.
Jagrič, T., Fister, D., & Jagrič, V. (2022). Reshaping the Healthcare Sector with Economic Policy Measures Based on COVID-19 Epidemic Severity: A Global Study. Healthcare, 10(2), 315. https://doi.org/10.3390/healthcare10020315
Jalles, J. T. (2021). Dynamics of government spending cyclicality. Economic Modelling, 97, 411-427. https://doi.org/10.1016/j.econmod.2020.04.010
Korsunova, A., Halme, M., Kourula, A., Levänen, J., & Lima-Toivanen, M. (2022). Necessity-driven circular economy in low-income contexts: How informal sector practices retain value for circularity. Global Environmental Change, 76, 102573. https://doi.org/10.1016/j.gloenvcha.2022.102573
Liang, L.-L., & Tussing, A. D. (2019). The cyclicality of government health expenditure and its effects on population health. Health Policy, 123(1), 96-103. https://doi.org/10.1016/j.healthpol.2018.11.004
Nguyen, D. X., & Nguyen, T. D. (2023). The Relationship of Fiscal Policy and Economic Cycle: Is Vietnam Different? Journal of Risk and Financial Management, 16(5), 281.
Paparoditis, E., & Politis, D. N. (2018). The asymptotic size and power of the augmented Dickey–Fuller test for a unit root. Econometric Reviews, 37(9), 955-973. https://doi.org/10.1080/00927872.2016.1178887
Pehlivan, O. (2014). KAMU MALİYESİ (1.BASKI).
Türk, İ. (2011). KAMU MALİYESİ (9.BASKI).
Wang, K.-M. (2011). Health care expenditure and economic growth: Quantile panel-type analysis. Economic modelling, 28(4), 1536-1549.
Yılmaz, A. G. (2013). Kamu Maliyesi (4.BASKI). TÜRKMEN KİTABEVİ.
İndir
Yayınlanmış
Nasıl Atıf Yapılır
Sayı
Bölüm
Lisans
Telif Hakkı (c) 2025 Hilal Gurbet ÇİFTÇİ, Esra Nazmiye KILCI
Bu çalışma Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License ile lisanslanmıştır.
